Teoria porównań

Badania w psychologii społecznej pokazują, że ludzie zwykle o własnych zachowaniach, postawach, emocjach i zdolnościach wnioskują na podstawie porównania siebie z innymi ludźmi. W ten sposób potrafią zniszczyć u siebie motywację do działania, optymizm, dobre mniemanie o sobie. Dlaczego? Ponieważ jeśli przyjmują błędne strategie, zawsze będą potrafili na horyzoncie dostrzec kogoś znacznie lepszego, ładniejszego, mądrzejszego, bardziej pracowitego.

Od czego zależy dobór strategii porównywania społecznego i  kiedy ludzie dokonują porównań? Generalnie wtedy, gdy brakuje obiektywnych norm oceny siebie oraz gdy w określonej dziedzinie brak poczucia pewności co do własnych sądów. Wtedy w automatycznym działaniu ludzie porównują się z kimś z najbliższego otoczenia. Dopiero później i to nie zawsze (niestety) przychodzi refleksja, czy akurat takie porównanie było adekwatne.

Porównanie może być ponadto "w górę" albo "w dół". Ludzie dokonują porównania "w górę" (czyli z osobami w ich mniemaniu lepszymi), aby marzyć, aby dowiedzieć się na czym polega wybitność. Natomiast strategię "w dół" stosują, by chronić ego oraz podnosić samoocenę. Mamy jeszcze ludzi chorych, którzy porównują siebie z jeszcze bardziej chorymi. Ale to już inna historia.